Kategori: Makaleler

Ameliyattan Önce Kan Alınır mı? Merakın Peşinde, Bilimin Işığında Sıcak Bir Başlangıç: Hepimizin Aklındaki Soru Ameliyat kelimesini duyar duymaz, birçoğumuzun zihninde aynı soru beliriyor: “Ameliyattan önce kan alınır mı?” Bu yazı, o merakı taşıyan herkes için samimi bir sohbet. Tıbbın soğuk koridorlarına değil, anlaşılır bir dille verinin, deneyimin ve insana dair hikâyelerin buluştuğu bir masaya davet ediyor. Kısa cevap: Evet, çoğu hastada belirli testler için kan alınır; ancak bu, “herkese aynı test” anlamına gelmez ve hangi testlerin gerektiği; ameliyatın türüne, hastanın sağlık durumuna ve beklenen kan kaybına göre belirlenir. :contentReference[oaicite:0]{index=0} Özet: Ameliyattan önce kan alımı; tam kan sayımı, biyokimya, pıhtılaşma…

Görevsizlik Resen mi? Edebiyatın Adaletle Dansı Bir edebiyatçı için her kelime bir evrendir; her cümle bir yargı, her hikâye bir mahkeme. Sözcüklerin kaderi, tıpkı insanlar gibi, kimin onları dile getirdiğine ve hangi bağlamda yankılandığına göre şekillenir. “Görevsizlik resen mi?” sorusu, kulağa hukukun teknik bir terimi gibi gelse de, derinlerde insanın varoluşuna ve dilin adaletle kurduğu ilişkiye dokunur. Bu yazıda, konuyu bir hukuk metninden değil, bir edebi sahneden okur gibi ele alacağız: kelimelerin tanıklığında, metinlerin gölgesinde, adaletin estetiğini arayarak. Resenlik Kavramının Edebi Yankısı Edebiyatta “resen” hareket eden karakterler vardır. Onlara kimse “git” demez, ama giderler. Dostoyevski’nin Raskolnikov’u, Suç ve Ceza’da kendi…

Aşağıda toplumsal yapıların ve bireylerin etkileşimini merceğe alan bir araştırmacı bakışıyla “Groston nasıl kullanılır?” konusuna dair özgün, sosyolojik bir blog yazısı yer alıyor: — Toplumsal Dokuda Bir Terim Üzerine Yolculuk Sosyolog olarak bakışımı çoğu zaman basit bir sözcüğe ya da teknik bir terime yönlendiririm — çünkü dil, toplumun aynasıdır. Her terim, arkasında güç ilişkileri, normlar, kültürel pratikler barındırır. “Groston nasıl kullanılır?” sorusu, görünürde teknik bir sorudur; fakat toplumsal normlar, cinsiyet rolleri ve kültürel kodlarla örülmüş dili okuma fırsatı sunar. Bu yazıda, Groston’un teknik kökeninden başlayarak, bu terimin “nasıl kullanıldığı” sorusunu sosyal bağlamda tartışacak; erkeklerin yapısal işlevlerle, kadınların ilişkisel bağlarla kullanımı…

Granül Ne Demek Kimya? Kültürlerin Mikroskobik Sembolizmi Üzerine Antropolojik Bir Yolculuk Bir antropolog olarak laboratuvarın sessizliğinde, mikroskop camının ardında parlayan bir granül kristali, bana yalnızca kimyasal bir yapıdan fazlasını anlatır. Kimyanın teknik terimleri ile kültürlerin sembolik dili arasında köprüler kurmak, insanın maddeyle kurduğu anlam dolu ilişkinin derinliklerine inmeyi sağlar. Granül sözcüğü, hem bir madde biçimini hem de insanlığın evrensel bir düzen arayışını temsil eder. Bu yazıda, kimyada granülün ne anlama geldiğini yalnızca bilimsel bağlamda değil; ritüeller, semboller, topluluk yapıları ve kimlikler ekseninde ele alacağız. Granülün Kimyasal Tanımı: Maddeden Anlama Kimyada granül, genellikle bir maddenin küçük, taneli yapısını ifade eder. Granül…

Gözyaşı Bitişik mi Ayrı mı? Siyaset Biliminin Duygusal Anatomisi Bir siyaset bilimci olarak bazen kelimelerin ardındaki gücü, tıpkı bir devletin gizli protokollerini inceler gibi analiz ederim. “Gözyaşı” sözcüğüne baktığımda da aynı şeyi hissederim: Bu kelime yalnızca bir duygunun ifadesi değildir; aynı zamanda toplumsal bir yapının, güç ilişkilerinin ve ideolojik kodların sembolüdür. Peki, gözyaşı bitişik mi ayrı mı? Bu sorunun dilbilgisel bir yanı var elbette, ama asıl mesele, gözle duygunun ne kadar iç içe geçtiği, bireyle sistemin birbirinden ayrılıp ayrılamayacağıdır. Bu yazıda gözyaşını, bir siyasal metafor olarak ele alalım: bir iktidar göstergesi mi, bir direniş biçimi mi, yoksa toplumsal bir kabullenmenin…

Deliler Kime Denir? Akıl Sağlığının Toplumsal Yansımaları Delilik Kavramının Tarihsel Kökenleri İnsanlık tarihi boyunca, “delilik” kavramı oldukça farklı şekillerde algılanmıştır. Eskiden, bir kişinin akıl sağlığının bozulması, genellikle doğaüstü bir açıklamaya, dini inançlara ya da toplumun baskılarına dayandırılırdı. Orta Çağ’da, deli insanlar bazen cadı olarak suçlanmış, bazen de Tanrı tarafından bir ceza olarak kabul edilmiştir. Bu dönemde, delilik, sadece bir sağlık sorunu değil, aynı zamanda toplumsal dışlanmanın, korkunun ve anlam arayışının bir aracıydı. Osmanlı İmparatorluğu’nda da benzer şekilde, deli insanlara bakış açısı, hem toplumsal hem de dini bir açıdan şekillendirilmiştir. Akıl hastalıkları ve “delilik”, bazen toplumsal düzenin dışına çıkan bir davranış…

Bilinçli Güdü Ne Demek? Öğrenmenin İçsel Motorunu Anlamak Bir eğitimci olarak her öğrencinin gözlerindeki merakı fark ettiğimde, öğrenmenin yalnızca bilgi edinmek olmadığını, aynı zamanda bir içsel hareket olduğunu anlarım. Öğrenmek, insanın kendi potansiyelini fark etmesiyle başlar. İşte bu farkındalığın ardındaki güç, bilinçli güdüdür. Bu yazıda “Bilinçli güdü ne demek?” sorusuna yalnızca bir tanım düzeyinde değil, bir eğitim sürecinin kalbinden bakacağız. Çünkü güdülenme, öğrenmenin motorudur; bilinçli güdü ise o motorun yönünü belirleyen pusuladır. Güdü Kavramına Pedagojik Bir Bakış Güdü (motivasyon), bireyin davranışlarını başlatan, yönlendiren ve sürdüren içsel veya dışsal güçtür. Eğitim psikolojisi, bu kavramı öğrenmenin temel dinamiği olarak kabul eder. Ancak…

Direnç Neyi Etkiler? Akışları Şekillendiren Görünmez Kuvvet Hepimizin hayatında bir “akış” var: duyguların akışı, bilginin akışı, paranın akışı, hatta elektriğin akışı… Ben bu yazıda, tutkuyla peşine düştüğüm bir soruyu sizinle birlikte kurcalamak istiyorum: “Direnç neyi etkiler?” Yanıt kısa değil; çünkü direnç bazen bir insanın yeniden ayağa kalkma gücü, bazen bir devre elemanının ısıya çevirdiği enerji, bazen de toplumların iklim değişikliğine karşı koyma kapasitesi. Gelin, köklerinden bugüne ve yarının olası senaryolarına uzanan çok katmanlı bir yolculuk yapalım. — Direncin Kökenleri: Laboratuvardan Hayatın Kalbine Psikolojide direnç (dayanıklılık/resilience), zorlu yaşam deneyimlerinden sonra uyum sağlayabilme, esneklik kazanma ve yola devam edebilme kapasitesidir. Yani “sadece…

Alisa İsmi Ne Anlama Gelir? Bir İsmin Ardındaki Hikâyeye Yolculuk Bazı isimler vardır, sadece bir ses değil bir hikâye taşır. Her telaffuz edildiğinde geçmişten bir anı, gelecekten bir umut fısıldar. “Alisa” da işte tam olarak böyle bir isim. Zarif, yumuşak ve içinde bir hikâye gizli… Gelin bugün size bir “Alisa” hikâyesi anlatayım. Belki bu hikâyede kendinizi bulur, belki de ismin ardındaki anlamla daha derin bir bağ kurarsınız. Bir İsmin Yolculuğu: Alisa’nın Hikâyesi Soğuk bir sonbahar sabahıydı. Şehir henüz uyanmamışken, Ali ve Selin küçük kızlarını kucağına aldılar. Uzun zamandır bekledikleri bu an, onların hayatındaki en büyük mucizeydi. Ali, planlı ve stratejik…

İçimizde Bir Sıkıntı Varsa Ne Yapmalı? Antropolojik Bir Yolculuk Bir antropolog olarak farklı kültürlerin insan ruhunu nasıl şekillendirdiğini gözlemlemek, her toplumun sıkıntıya, huzursuzluğa ve içsel karmaşaya kendi sembolik yollarıyla nasıl yanıt verdiğini anlamak demektir. “İçimizde bir sıkıntı varsa ne yapmalı?” sorusu, yalnızca psikolojik değil, aynı zamanda kültürel bir sorudur. Çünkü sıkıntı, bireyin olduğu kadar toplumun da taşıdığı bir duygudur; bir ritüel, bir kimlik göstergesi, bir paylaşım biçimidir. Ritüellerin Gücü: Sıkıntıyı Dönüştürmenin Kolektif Yolu Birçok kültürde içsel sıkıntılar bireysel bir yük olmaktan çıkar, toplulukça paylaşılan bir deneyime dönüşür. Örneğin, Afrika’nın bazı kabilelerinde “ruh dengesizliği” olarak adlandırılan iç sıkıntısı, dans ritüelleriyle bedenden…